Siostry*Preis NOMINIERUNG / 2022
Siostry*Preis – Dziewuchy Berlin verleihen Preise für Gute Schwesternschaft und Feministische Zusammenarbeit
feat. Jemek Jemowit, Jex Blackmore, Viva Ruiz / Thank God for Abortion & Berlin Strippers Collective
28.9.2022 | 18.00 Uhr | Haus der Statistik | Otto Wald
Otto-Braun-Straße 70-72, 10178 Berlin
[Alfabetisch / alfabetycznie]
Ciocia Basia / Pro-choice Kollektiv
COSMO po Polsku / Polnische Radiosendung
Dziewuchy Szwajcaria / Feministisches Kollektiv, Schweiz
Freie Ungarische Botschaft / Ungarisches Aktivist:innenkollektiv
Aleksandra Magryta / Aktivistin, Warschau
Celina Muza / Chansonistin, Aktivistin, Berlin / Puck
Zofia Nierodzińska / Kuratorin, Künstlerin, Aktivistin, Berlin / Poznań
Dervla O’Malley / Aktivistin, Berlin-Ireland Pro-Choice
Omas gegen Rechts / Aktivistinnenkollektiv, Berlin
Jennifer Ramme / Autorin, Wissenschaftlerin
Ulle Schauws / Politikerin, Bündnis 90 / Die Grünen im deutschen Bundestag
Dr. Ines P. Scheibe / Aktivistin, Beraterin, Bündnis für sexuelle Selbstbestimmung
Maciej Soja / Fotograf, ARTivist
Sławka Walczewska / Aktivistin, Autorin, eFka, Krakau
Ewa Wanat / Autorin, Redakteurin, Berlin
Christine Ziegler / Aktivistin, Regenbogenfabrik, Berlin
BIOGRAFIEN / BIOGRAFIE:
Ciocia Basia
www.facebook.com/ciociabasiaberlin
https://abortion.eu/
Ciocia Basia (Tante Barbara) ist ein ehrenamtliches, in Berlin ansässiges, queer-feministisches Kollektiv, das ungewollt schwangere Personen aus Polen dabei unterstützt, Zugang zu sicheren und straffreien Schwangerschaftsabbrüchen in Deutschland zu erhalten. Jeden Tag antworten wir auf E-Mails, Facebooknachrichten und Anrufe von Personen, die sich nach der Möglichkeit eines Schwangerschaftsabbruchs in Deutschland erkundigen. Wir vereinbaren Termine in Kliniken in Berlin, bieten Übersetzungsleistungen an, vermitteln Unterkünfte in den Häusern der Freiwilligen und unterstützen die Personen finanziell. Der Zugang zu Abtreibung und sexueller Selbstbestimmung ist in Polen erheblich eingeschränkt und verschlechtert sich ständig: Verhütungsmittel sind schwer zugänglich, die Pille danach ist rezeptpflichtig, es fehlt an sexueller Aufklärung. Im Oktober 2020 hat das polnische Verfassungsgericht das schon vorher extrem restriktive Abtreibungsrecht weiter verschärft, sodass Schwangerschaftsabbrüche in Polen praktisch nicht mehr möglich sind. Auch die Pandemie hat für Pol*innen den Zugang zu Abtreibungen im Ausland erschwert. Ciocia Basia setzte ihre Arbeit fort und hat in den sechs Monaten nach dem Inkrafttreten des Abtreibungsverbots 270 Personen bei der Planung eines Schwangerschaftsabbruchs in Deutschland unterstützt, auf 3978 Mails geantwortet und 1462 Telefonate geführt.
Nominierung:
“Der Einsatz für das Recht auf Selbstbestimmung bildet die ideelle Basis der Dziewuchy Berlin. Dem verschreibt sich seit 2015 auch Ciocia Basia (dt.: Tante Barbara), ein in Berlin operierendes Kollektiv, in welchem Aktivist*innen Personen aus Polen dabei unterstützen, einen sicheren und selbstbestimmten Schwangerschaftsabbruch in Deutschland durchzuführen.
Abtreibungsrechte und somit sexuelle Selbstbestimmung sind in Polen äußerst limitiert. Das ohnehin schon restriktive Abtreibungsgesetz wurde Ende 2020 mit dem Ziel weiterer Verschärfungen wieder ins Visier der rechtskonservativen Regierung genommen. Die Kriminalisierung von Abtreibung findet aber nicht nur in Polen statt, sondern stellt ein globales Problem dar.
Im Kampf um reproduktive Gerechtigkeit und Selbstbestimmung widmet sich Ciocia Basia den Anfragen von Menschen, die nach der Möglichkeit eines selbstbestimmten Schwangerschaftsabbruchs in Deutschland suchen. Die Ehrenamtlichen vereinbaren Termine in den Kliniken Deutschlands, bieten Übersetzungsdienste an, vermitteln Unterkünfte, versenden (Notfall-)Kontrazeptiva und unterstützen finanziell. Mit einem inklusiven Angebot auch für trans*, nicht-binäre und queere Menschen erkennt Ciocia Basia die Diversität an Lebensrealitäten an. Die Aktivist*innen verrichten diese Arbeit unentgeltlich und finanzieren sich ausschließlich über Spenden.
Die zunehmende Restriktion von Abtreibungen entfernt nicht deren Notwendigkeit, sondern lässt sie einzig und allein gefährlicher werden. Mit der Prämisse des Verständnisses von Abtreibungsrechten als Menschenrecht bietet Ciocia Basia die Plattform zur Förderung eines selbstbestimmten Lebens frei von staatlicher Bevormundung. Mit der Anerkennung des Abtreibungsrechts als Menschenrecht will die Gruppe jene Thematik von konservativer oder religiöser Deutungshoheit lösen und auf den Kern der Debatte, dem Recht auf körperliche Selbstbestimmung, (re-)fokussieren. Damit sensibilisiert Ciocia Basia für die Konsequenzen restriktiver Abtreibungsgesetzgebungen, woraus rechtliche Reformprozesse sowohl in Deutschland als auch darüber hinaus angestoßen werden können.
Die Auszeichnung mit dem Siostry-Preis leistet hierfür einen wertvollen Beitrag. Weiterhin wird wichtige Sichtbarkeit als Zeichen polnisch-deutscher zivilgesellschaftlicher Solidarität generiert. Diese hat das Potential inne, die Arbeit von Ciocia Basia sowohl zu unterstützen und somit langfristig das Recht auf ein physisch und sexuell selbstbestimmtes Leben zu sichern.”
***
Ciocia Basia (Tante Barbara) to wolontariacki, queerowy kolektyw feministyczny z siedzibą w Berlinie, który wspiera niechciane ciąże z Polski, aby mieć dostęp do bezpiecznych i legalnych aborcji w Niemczech. Codziennie odpowiadamy na maile, wiadomości na Facebooku i telefony od ludzi, pytających o aborcję w Niemczech. Umawiamy na wizyty w klinikach w Berlinie, oferujemy usługi tłumaczeniowe, organizujemy zakwaterowanie w domach wolontariuszy i wspieramy osoby finansowo. Dostęp do aborcji i samostanowienia seksualnego w Polsce jest poważnie ograniczona i stale się pogarsza: Środki antykoncepcyjne są trudno dostępne, pigułka “dzień po” jest na receptę, brak edukacji seksualnej. W październiku 2020 roku Polski Trybunał Konstytucyjny jeszcze bardziej zaostrzył i tak już bardzo restrykcyjne prawo aborcyjne. Aborcje są w Polsce praktycznie niemożliwe. Pandemia również ma wpływ na dostęp do aborcji za granicą dla polskich kobiet. Ciocia Basia kontynuowała swoją pracę i w ciągu sześciu miesięcy po wejściu w życie zakazu aborcji, pomogła 270 osobom zaplanować aborcję w Niemczech. Odpowiedziała na 3978 e-maili i przeprowadziła 1462 rozmowy telefoniczne.
Nominacja za: “Zaangażowanie w prawo do samostanowienia stanowi podstawę ideową Dziewuch Berlin. Tak samo opisuje siebie Ciocia Basia, kolektyw od 2015 roku działający w Berlinie, w którym aktywiści wspierają osoby z Polski w przeprowadzeniu bezpiecznej i samodzielnej aborcji w Niemczech.
Prawo do aborcji, a tym samym do samostanowienia seksualnego, jest w Polsce bardzo ograniczone. Pod koniec 2020 roku prawicowi konserwatyści ponownie wzięli na celownik już i tak restrykcyjne prawo aborcyjne, chcąc je jeszcze bardziej zaostrzyć. Jednak kryminalizacja aborcji ma miejsce nie tylko w Polsce, ale jest problemem globalnym. W walce o sprawiedliwość reprodukcyjną i samostanowienie, Ciocia Basia odpowiada na prośby ludzi, którzy szukają możliwości samostanowienia o aborcji w Niemczech. Wolontariusze umawiają na wizyty w klinikach w Niemczech, oferują usługi tłumaczeniowe, organizują zakwaterowanie, wysyłają (awaryjnie) środki antykoncepcyjne i zapewniają wsparcie finansowe. Ciocia Basia, oferując integracyjną ofertę także dla osób trans*, niebinarnych i queer, uznaje różnorodność życiowych realiów. Aktywiści wykonują tę pracę nieodpłatnie i są finansowani wyłącznie z darowizn.
Coraz większe ograniczenie aborcji nie zmniejsza jej potrzeb, a jedynie czyni ją bardziej niebezpieczną. Wychodząc z założenia, że prawo do aborcji jest prawem człowieka, Ciocia Basia oferuje platformę do promowania samostanowienia o życiu wolnym od paternalizmu państwa. Uznając prawo do aborcji za prawo człowieka, grupa chce oderwać tę kwestię od konserwatywnych czy religijnych interpretacji i skupić się na sednie debaty, czyli prawie do autonomii ciała. W ten sposób Ciocia Basia zwiększa świadomość konsekwencji restrykcyjnego ustawodawstwa aborcyjnego, od którego można rozpocząć proces reformy prawa zarówno w Niemczech, jak i poza ich granicami.
Przyznanie Nagrody Siostry stanowi cenny wkład w tę sprawę. Co więcej, w ten sposób uzyskuje się znaczną widoczność jako znak solidarności polsko-niemieckiego społeczeństwa obywatelskiego. Ma to potencjał, aby zarówno wspierać pracę Cioci Basi, jak i w dłuższej perspektywie promować prawo do samostanowienia w sferze fizycznej i seksualnej.”
***
Cosmo po Polsku
www1.wdr.de/radio/cosmo/
COSMO Polnisch – ein Podcast für Polen in Deutschland. Mal ernst, mal locker: Infos, Service, spannende Gäste, ein Ort für alles was uns in Deutschland wichtig ist. Hier bist Du zu Hause!
***
COSMO po polsku – podcast dla Polaków w Niemczech. Na poważnie i na luzie: informacje, porady, spotkania z ciekawymi ludźmi, miejsce na rozmowy o poważnych dla nas sprawach. Tu jesteś u siebie!
Nominacja za: obiektywizm, profesjonalizm, rzetelne informacje. Radio, które przedstawia Polonię w każdej dziedzinie, nie tylko takiej, jaką im się podoba, ale jacy jesteśmy faktycznie w Niemczech. Są odważni i nie boją się pisać czy przedstawiać osób o poglądach innych niż chcieliby tego przedstawiciele polskiej władzy, nawet w Berlinie.
***
Dziewuchy Szwajcaria
dziewuchy.ch/
***
Freie Ungarische Botschaft
Nominiert für:
“Für ein gemeinsames polnisch-ungarisches Vorgehen, das sich völlig von der politischen Linie unserer Regierungen unterscheidet.”
Nominacja za:
“Za wspólne polsko- węgierskie działanie, zupełnie różne od politycznych linii naszych rządów.”
***
Aleksandra Magryta
Nominiert für:
“Auf viele Jahre des unermüdlichen Kampfes auf den Straßen für Freiheit und Frauenrechte*, auf unermüdliche Energie und kollektives Handeln, auf gemeinsame Werte und einen transnationalen, generationenübergreifenden Dialog.”
***
Celina Muza
Chanson- und Jazzsängerin und als Theaterschauspielerin. Geboren in Puck, lebt und arbeitet sie seit vielen Jahren in Berlin. Musik, Poesie und Schauspiel sind ihr Leben und dies wurde ihr mitsamt Namen in die Wiege gelegt. Zunächst das Gitarrenspiel, dann Kompositionen zu polnischer Poesie, schließlich ein Schauspielstudium am Musiktheater Gdynia, dass ihre vielseitigen Talente miteinander verband. 1994 kam sie zum ersten Mal zu einem Gastspiel am Theater des Westens nach Berlin. Sie blieb und wurde schon bald zu einer festen Größe der Berliner Chansonszene. Sie ist Gründungsmitgliederin des nun schon seit 20 Jahren bestehenden Vereins „POLin Polnische Frauen in Wirtschaft und Kultur e.V.“ und führte mit diesem Verein seitdem zahlreiche Veranstaltungen durch, die das Frauenbild der Polinnen in Deutschland prägend verändert haben und dabei verbindet sie bei ihren Projekten Kunst und Kultur mit sozialem Engagement und das grenzüberschreitend. Mit ihrem Verein „POLin“ macht sie das Berliner Publikum seit fast 10 Jahren mit der in Polen sehr populäreren „Gesungenen Poesie“ bekannt und lud dazu zahlreiche Künstlerinnen und Künstler aus Polen nach Berlin ein. Initiatorin: „Jugend schreibt Gedichte“. Polnische Jugendliche aus ganz Europa senden ihre Autorengedichte ein und übersetzen ihr deutsches Lieblingsgedicht ins Polnische und ihr polnisches Lieblingsgedicht ins Deutsche. 2000 gründete sie, mitten in der Pandemie, den Verein „Kultur-Schmuggel e.V.“, der sich u. a. dem deutsch-polnischen Kulturaustausch verschrieben hat und bereits drei polnische Theaterstücke zeitgenössischer Autorinnen und Autoren in dem kleinen Zeitfenster der geöffneten Theater in deutscher Übersetzung in Berlin auf die Bühne gebracht hat.
Das soziale Engagement begann mit Benefizveranstaltungen für die Oderflutopfer 1997, ging weiter mit Benefizkonzerten für den Bernhard-Lichtenberg-Fonds, um die medizinische Versorgung von illegalen Asylsuchenden in Berlin sicherzustellen und geht bis hin zur Hilfe für die Sturmopfer in der Kaschubei vor vier Jahren. Und wenn ihr Heimatland in Not gerät, dann steht sie auch zur Verteidigung der Demokratie bereit, insbesondere wenn es um Frauenrechte geht. Ein ähnliches Engagement zeigte sie als Gründungsmitglied des ersten polnischen Rotary Clubs in Deutschland RC Mickiewicz, mit dem sie in Partnerschaft mit einem Stettinger Rotary Club die einzige Muttermilchbank in einem Stettiner Krankenhaus einrichtete, einer Institution die ebenfalls grenzüberschreitend genutzt wird.
Nominiert für:
“Multitalent! Für den Mut, polnische Frauentheaterstücke dem deutschen Publikum nahe zu bringen.”
Celina Muza: śpiewaczka chanson i jazzowa oraz aktorka teatralna. Urodzona w Pucku, od wielu lat mieszka i pracuje w Berlinie. Muzyka, poezja i aktorstwo to jej życie i to zostało złożone w kołysce razem z jej imieniem. Najpierw gra na gitarze, potem komponowanie polskiej poezji, wreszcie studia aktorskie w Teatrze Muzycznym w Gdyni, które połączyły jej wiele talentów. W 1994 roku po raz pierwszy przyjechała do Berlina na gościnny występ w Theater des Westens. Została i wkrótce stała się stałym elementem berlińskiej sceny chanson. Jest członkinią założycielką istniejącego od 20 lat stowarzyszenia “POLin Polnische Frauen in Wirtschaft und Kultur e.V.” Od tego czasu zorganizowała z tym stowarzyszeniem liczne imprezy, które miały wpływ na kształtowanie wizerunku Polek w Niemczech. W swoich projektach łączy sztukę i kulturę z zaangażowaniem społecznym i czyni to ponad granicami. Ze swoim stowarzyszeniem “POLin” od prawie 10 lat przybliża berlińskiej publiczności bardzo popularną w Polsce “poezję śpiewaną” i zaprasza w tym celu do Berlina liczne artystki i artystów z Polski. Inicjatorka konkursu “Młodzież pisze wiersze”. Młodzież polonijna z całej Europy nadsyła autorskie wiersze i tłumaczy swój ulubiony wiersz niemiecki na polski i ulubiony wiersz polski na niemiecki. W 2000 roku, w samym środku pandemii, założyła stowarzyszenie “Kultur-Schmuggel e.V.”, które m.in. zajmuje się polsko-niemiecką wymianą kulturalną i w niewielkim oknie czasowym otwartych teatrów wystawiło w Berlinie już trzy polskie sztuki współczesnych autorów w niemieckim przekładzie.
Zaangażowanie społeczne rozpoczęło się od imprez charytatywnych dla powodzian z Odry w 1997 roku, kontynuowane było koncertami charytatywnymi na rzecz funduszu Bernharda Lichtenberga, który ma zapewnić opiekę medyczną nielegalnym azylantom w Berlinie i sięga aż do pomocy ofiarom nawałnicy na Kaszubach cztery lata temu. A kiedy jej ojczyzna jest w potrzebie, jest również gotowa bronić demokracji, zwłaszcza jeśli chodzi o prawa kobiet. Podobne zaangażowanie wykazała jako członek założyciel pierwszego polskiego klubu Rotary w Niemczech RC Mickiewicz, z którym w partnerstwie z klubem Rotary w Szczecinie założyła jedyny w Polsce bank mleka kobiecego w szpitalu, instytucję wykorzystywaną także ponad granicami.
Nominacja za:
“Multitalent! Za odwagę w przenoszeniu polskich kobiecych sztuk niemieckiej publiczności.”
***
Zofia Nierodzińska
Kuratorin, Kulturarbeiterin, bildende Künstlerin, Schriftstellerin, Aktivistin. Seit 2017 stellvertretender Direktorin der Arsenal City Gallery in Poznan, Redakteurin der Plattform für Kunst und Aktivismus RTV Magazine. Sie schloss ihr Studium an der Universität der Künste in Berlin (MA) und an der Universität der Künste in Poznan (PhD) ab. Sie lebt und arbeitet in Berlin und Poznań.
Nominiert für:
“für den Kampf für die Rechte der Frauen in Poznan und Berlin, für Aktivismus, die Förderung engagierter Kunst und den Mut, ihre Meinung zu sagen. Dass du für uns alle gekämpft hast.”
Zofia Nierodzińska, kuratorka, pracowniczka kultury, artystka wizualna, autorka tekstów, aktywistka. Od 2017 roku zastępczyni dyrektor Galerii Miejskiej Arsenał w Poznaniu, redaktorka platformy o sztuce i aktywizmie Magazyn RTV. Ukończyła Universität der Künste w Berlinie (MA) oraz Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu (doktorat). Mieszka i pracuje w Berlinie i Poznaniu.
Nominacja za:
“Walkę o prawa kobiet* w Poznaniu i Berlinie, za aktywizm, promocję sztuki zaangażowanej i odwagę w wyrażaniu swojej opinii. Za walkę za nas wszystkie.”
Foto: Małgorzata Nierodzińska
***
Dervla O’Malley
Dervla O‘Malley ist in Irland geboren und aufgewachsen, lebt aber seit über 15 Jahren in Berlin. Sie engagiert sich seit über 20 Jahren für Abtreibungsrechte, sowohl in Irland als auch in Deutschland. Irland hatte bis 2018 ein verfassungsrechtlich verankertes Verbot von Schwangerschaftsabbrüchen. Das bedeutete, dass ein Embryo das gleiche Recht auf Leben hatte wie ein lebender Mensch. Infolgedessen mussten Tausende von Frauen jedes Jahr ins Ausland reisen, um dort eine sichere medizinische Versorgung zu erhalten. Oft reisten sie heimlich, liehen sich dafür Geld und verbargen die Wahrheit vor Familie, Freunden und Angestellten, weil sie mit einem Stigma behaftet waren und sich in einer schwierigen rechtlichen Lage befanden.
Sie gehörte 2001 zum Empfangskomitee von Women on Waves, als das Abtreibungsschiff von Rebecca Gompert in Dublin eintraf. Sie war Teil der Referendumskampagne 2001 gegen weitere Einschränkungen des irischen Abtreibungsrechts. Als sie in Berlin lebte, nur 100 km von Polen entfernt, wurde ihr die schwierige Situation polnischer Frauen* bewusst, als die derzeitige Regierung den Zugang zu Abtreibungen dort zunehmend angriff. Nachdem sie 2018 zusammen mit dem Berlin-Irish Pro Choice Solidarity-Kollektiv Spenden für das Abortion Support Network und die irische Referendumskampagne für ein “Ja” (für den Zugang zum Schwangerschaftsabbruch in Irland) gesammelt hatte, begann sie, Spenden für Abtreibungsfonds für Frauen* in Polen zu sammeln, die in Deutschland und anderen Nachbarländern abtreiben wollen (Abortion Without Borders & Ciocia Basia). Sie war auch eine Zeit lang in der Berliner Abtreibungsselbsthilfegruppe Ciocia Basia aktiv.
Die internationale Solidarität war sehr wichtig für die Kampagne für das Recht auf Abtreibung und sexuelle Selbstbestimmung in Irland. Wir glauben, dass es auch wichtig ist, sich auszutauschen und aus unseren ähnlichen Erfahrungen mit Repressionen in unseren jeweiligen (Herkunfts-)Ländern zu lernen, sowie Solidaritäts- und Unterstützungsaktionen.
Wir wissen, wie es ist, in einem Staat aufzuwachsen und zu leben, der Frauen* als laufende Gebärmütter betrachtet, die kontrolliert werden müssen. Und die Geschichte Irlands ist ziemlich brutal und dunkel und noch immer eine, mit der sich Generationen nur schwer abfinden können.
Wir wissen auch, dass feministische Aktivismus die öffentliche Meinung beeinflussen und einen historischen sozialen Wandel fördern können und wir hoffen, dass unsere/internationale Solidarität einen – wenn auch kleinen – Einfluss auf die schwierige aktuelle Situation für polnische Frauen*, Queers und Menschen, die schwanger werden können, haben kann.
O’Malley ist Mitgliederin des Berlin-Irland Pro Choice Solidarity (BIPCS) die setzt sich für das Recht auf Abtreibung ein und organisiert Spendenkampagnen wie Merch-Verkäufe und Pub quizzes, um die Abtreibungskosten für Menschen zu finanzieren, die von Polen nach Berlin oder weiter weg reisen, um einen Schwangerschaftsabbruch zu erhalten. Berlin-Irland Pro Choice Solidarity wurde aus Protest gegen das drakonische irische Abtreibungsgesetz nach dem tragischen Tod von Savita Halappanavar vor fast zehn Jahren im Jahr 2012 gegründet.
Nominiert für:
“Ihre ständige Unterstützung, ihre Anwesenheit bei jeder Veranstaltung zum Thema Frauenrechte. Ohne sie wäre der Feminismus in Berlin um einiges ärmer”.
Dervla O’Malley urodziła się i wychowała w Irlandii, ale od ponad 15 lat mieszka w Berlinie. Od ponad 20 lat prowadzi kampanię na rzecz praw aborcyjnych, zarówno w Irlandii, jak i w Niemczech. W Irlandii do 2018 roku obowiązywał konstytucyjny zakaz aborcji. Oznaczało to, że embrion ma takie samo prawo do życia jak żywa istota ludzka. W efekcie tysiące kobiet musiało co roku wyjeżdżać za granicę, aby otrzymać bezpieczną opiekę medyczną. Często podróżują w tajemnicy, pożyczając na ten cel pieniądze i ukrywając prawdę przed rodziną, przyjaciółmi i pracownikami ze względu na piętno i trudną sytuację prawną.
Należała do komitetu przyjmującego Women on Waves w 2001 roku, kiedy statek aborcyjny Rebeki Gompert dotarł do Dublina. Brała udział w kampanii referendalnej w 2001 roku przeciwko dalszym ograniczeniom irlandzkiego prawa aborcyjnego. Mieszkając w Berlinie, zaledwie 100 km od Polski, zdała sobie sprawę z trudnej sytuacji, w jakiej znalazły się polskie kobiety*, gdy obecny rząd coraz bardziej atakował tam dostęp do aborcji. W 2018 roku, po zbieraniu funduszy z berlińsko-irlandzkim kolektywem Pro Choice Solidarity na rzecz Abortion Support Network i irlandzkiej kampanii referendalnej na “Tak” (na rzecz dostępu do aborcji w Irlandii), rozpoczęła zbieranie funduszy na aborcję dla kobiet* w Polsce poszukujących aborcji w Niemczech i innych krajach sąsiednich (Aborcja Bez Granic & Ciocia Basia). Przez pewien czas działała też w berlińskiej grupie samopomocy aborcyjnej Ciocia Basia.
Międzynarodowa solidarność była bardzo ważna dla kampanii na rzecz praw aborcyjnych i samostanowienia seksualnego w Irlandii. Ważna jest również wymiana i nauka na podstawie podobnych doświadczeń represji w naszych krajach (pochodzenia), a także akcje solidarnościowe i wspierające.
Wiemy, jak to jest dorastać i żyć w państwie, które postrzega kobiety* jako chodzące łona, które trzeba kontrolować. A historia Irlandii jest dość brutalna i mroczna i nadal jest to historia, z którą pokolenia z trudem się godzą.
Wiemy też, że aktywizm feministyczny może wpływać na opinię publiczną i promować historyczne zmiany społeczne i mamy nadzieję, że nasza/międzynarodowa solidarność może mieć wpływ, choćby niewielki, na trudną obecną sytuację polskich kobiet*, queer i osób mogących zajść w ciążę.
O’Malley jest członkinią Berlin-Ireland Pro Choice Solidarity (BIPCS), która prowadzi kampanię na rzecz praw do aborcji i organizuje akcje zbierania funduszy, takie jak sprzedaż towarów i quizy w pubach, aby pomóc sfinansować koszty aborcji dla osób podróżujących z Polski do Berlina lub dalej, aby dokonać aborcji. Berlin-Ireland Pro Choice Solidarity powstała w proteście przeciwko drakońskim przepisom aborcyjnym w Irlandii po tragicznej śmierci Savity Halappanavar prawie dziesięć lat temu w 2012 roku.
Nominacja za: nieustające wsparcie, obecność na każdym wydarzeniu związanym z prawami kobiet. Bez niej feminizm w Berlinie byłby dużo uboższy.
***
OMAS gegen RECHTS
Nominiert für:
“Auf viele Jahre des unermüdlichen Kampfes auf den Straßen für Freiheit und Frauenrechte*, auf unermüdliche Energie und kollektives Handeln, auf gemeinsame Werte und einen transnationalen, generationenübergreifenden Dialog.”
Nominacja za:
“Za wieloletnie niestrudzone walki na ulicach o wolność i prawa kobiet*, za niestrudzoną energię i wspólne akcje, za wspólne wartości i ponadnarodowy, ponadpokoleniowy dialog.”
***
Jennifer Ramme
Als Teil des Social Unrest Archive (Archiwum Niepokoju Społecznego) sozialen Dissens, Bewegungen und Proteste und/oder interviewt Aktivistinnen dazu was sie bewegt, sich sozial zu engagieren. Es ist ihr insbesondere wichtig, die Geschichte der frauenpolitischen und feministischen Bewegung in Polen zu bewahren. Sie selbst einzige Zeit in Polen gelebt und dort seit den 90er Jahren einige Initiativen wie beispielsweise Jahre Straßenperformance Protestgruppen, später die 8 März Frauenkoalition (u.a. Manifa), oder auch ein queer-feministisches Zentrum (u.f.a.) in Warschau mitbegründet. Vor allem aber hat sie sich mit der Förderung von Frauen und LGBTQ* in alternativer Musik, Performance, Videoart beschäftigt und in verschiedenen Projekten oder Festivals einen Austausch zwischen in Polen und in Deutschland lebenden Künstler_innen, Performer_innen und Aktivist_innen gefördert. Derzeit ist Sie wissenschaftliche Mitarbeiterin an der Europa-Universität Viadrina in Frankfurt (Oder) wo sie zu feministischer Bewegung und gender- und Sexualpolitiken forscht und publiziert. Unter anderem ist sie Mitherausgeberin eines Buches über politische Massenmobilisierungen von Frauen in Polen, “Revolte der Frauen. Schwarze Proteste und Frauenstreiks 2016-2018” [Bunt Kobiet: Czarne Protesty i Strajki Kobiet 2016-2018, ECS 2019] sowie eines Sammelbandes über rechte Sexualpolitik in Europa [Paradoxical Right-Wing Sexual Politics in Europe, Palgrave Macmillan 2021/2022].
Nominiert für:
“Für das Interesse am polnischen Migrantinnenaktivismus in Berlin, für die Unterstützung und den Aufbau des Archivs ‘Frauenrevolte’, zu dem auch polnische Aktivistinnen in Berlin gehören können. Für die Dokumentation unserer Aktivitäten und die Bereitstellung von Materialien. Für die Polemik des polnischen feministischen Aktivismus, um eine Debatte anzuregen”.
Jennifer Ramme, W ramach Archiwum Niepokoju Społecznego przeprowadza wywiady z aktywistami/tkami na temat tego, co skłania ich do społecznego zaangażowania. Szczególnie ważne jest dla niej zachowanie historii ruchu politycznego i feministycznego kobiet w Polsce. Sama mieszkała w Polsce krótko i od lat 90. współtworzyła tam kilka inicjatyw, takich jak grupy protestu typu street performance, później Koalicja Kobiet 8 Marca (np. Manifa), czy queerowe centrum feministyczne (np.) w Warszawie. Przede wszystkim jednak zajmowała się promocją kobiet i LGBTQ* w muzyce alternatywnej, performance, sztuce wideo oraz promowała wymianę pomiędzy artystami, performerami i aktywistami mieszkającymi w Polsce i Niemczech w ramach różnych projektów czy festiwali. Obecnie jest asystentką na Uniwersytecie Europejskim Viadrina we Frankfurcie nad Odrą, gdzie bada i publikuje na temat ruchów feministycznych oraz polityki płci i seksualności. Jest między innymi współredaktorką książki o masowych mobilizacjach politycznych kobiet w Polsce “Revolte der Frauen. Czarne protesty i strajki kobiet 2016-2018” [Bunt Kobiet: Czarne Protesty i Strajki Kobiet 2016-2018, ECS 2019] oraz antologia poświęcona prawicowej polityce seksualnej w Europie [Paradoxical Right-Wing Sexual Politics in Europe, Palgrave Macmillan 2021/2022].
Nominacja za:
“Za zainteresowanie się polskim migracyjnym aktywizmem w Berlinie, za wsparcie i opracowywanie archiwum “Bunt Kobiet”, do którego należeć mogą też polskie aktywistki z Berlina. Za dokumentację naszych działań i udostępnianie nam materiałów. Za polemikę z polskim feministycznym aktywizmem, która inspiruje do debaty.”
***
Ulle Schauws
Ulle Schauws ist diplomierte Film- und Fernsehwissenschaftlerin und kommt aus Hüls bei Krefeld, Nordrhein-Westfalen. Seit 2013 ist sie für Bündnis 90 / Die Grünen im deutschen Bundestag. Sie ist Leiterin der AG Familie, Senior*innen, Frauen, Jugend und Queer ihrer Fraktion und setzt sich seit Jahrzehnten insbesondere für frauen- und queerpolitische Themen ein.
Nominiert für:
“Für ihre Offenheit und Kampf für Frauenrechte*, die Rechte der LGBT+ Community und ihre Entschlossenheit im Kampf für die Entkriminalisierung der Abtreibung in Deutschland.”
Ulle Schauws ukończyła studia filmowe i telewizyjne i pochodzi z Hüls koło Krefeld w Nadrenii Północnej-Westfalii. Od 2013 roku jest posłanką do niemieckiego Bundestagu z ramienia Bündnis 90 / Die Grünen. Jest szefową Grupy Roboczej ds. Rodziny, Seniorów, Kobiet, Młodzieży i Queer w swojej grupie parlamentarnej i od dziesięcioleci prowadzi kampanię na rzecz spraw kobiet i queer w szczególności.
Nominacja za:
“Otwartość i walkę o prawa kobiet*, prawa społeczności LGBT+ i determinację w procesie walki o dekryminalizację aborcji w Niemczech.”
***
Dr. Ines P. Scheibe
Nominiert für:
“Für eine polnisch-deutsche feministische Zusammenarbeit im Kampf für Selbstbestimmung und Abtreibungsrechte in Polen und Deutschland. Für die Anerkennung und das Gedenken an den polnischen Kampf für die Rechte der Frauen in Berlin.”
Absolwentka psychologii, do 1990 r. pracowała w badaniach pedagogiczno-psychologicznych, w 1988 r. uzyskała doktorat (Dr.in päd.) w NRD, od 1992 do 2021 r. zatrudniona na stanowisku psycholożki, kierowniczka i doradczyni w poradni Związku Humanistycznego Niemiec (HVD) Berlin e.V. W tej działalności ścisła i pełna zaufania współpraca ze stowarzyszeniami Ciocia Basia, jak również Dziewuchy Berlin w zakresie praktycznej pomocy i wsparcia dla kobiet w niechcianych ciążach z Polski. Zaangażowana w kobiece tematy polityczne w Berlinie ze szczególnym uwzględnieniem zdrowia kobiet oraz w politykę rynku pracy, członkini HVD Berlin-Brandenburg, współzałożycielka Sojuszu na rzecz Samostanowienia Seksualnego (Bündnis für sexuelle Selbstbestimmung Bündnis für sexuelle Selbstbestimmung ) w 2012 roku, od tego czasu aktywna w kole koordynacyjnym oraz honorowa dyrektorka zarządzająca Sojuszu. Ma dwóch dorosłych synów i troje wnucząt.
Nominacja za:
“Za polsko-niemiecką feministyczną współpracę w walce o prawo do samostanowienia i aborcji w Polsce i w Niemczech. Za akceptację i pamięć o polskich walkach o prawa kobiet w Berlinie.”
***
Maciej Soja
Fotograf, Aktivist, ARTivist. Er ist seit vielen Jahren im Artivismus tätig. Durch die Kunst der Reportagefotografie bringt er seine Ablehnung von Ungerechtigkeit zum Ausdruck und fördert viele wichtige, aber leider nischenhafte Ideen. Er unterstützt fotografisch verschiedene Basisinitiativen in den Bereichen: Menschenrechte, Tierrechte und Förderung des Veganismus, Naturschutz, Antimilitarismus, Antifaschismus und Feminismus. Er sympathisiert mit verschiedenen anarchistischen Bewegungen und Graswurzelstrukturen. Er steht den Ideen des zivilen Ungehorsams und der direkten Aktion nahe. In seiner Freizeit beschäftigt er sich mit Yoga und achtsamen Formen der Körper- und Geistesarbeit und unterrichtet Fotografie in den Workshops der Art of Presence.
Nominiert für:
“Ein engagierter Fotograf mit viel Gefühl, großer Sensibilität und Empathie, einem guten Auge und einem Sinn für Mission. Maciej engagiert sich für soziale Themen und die Rechte von Frauen, Randgruppen und Flüchtlingen. Er kämpft auch für die Rechte der Tiere. Er hat uns von Anfang an begleitet, unsere Aktivitäten dokumentiert und die polnische Zeitgeschichte in Berlin gezeigt.”
Fotograf, aktywista, ARTywista. Od wielu lat zajmuje się Artywizmem. Poprzez sztukę jaką jest fotografia reporterska, wyraża swoją niezgodę na niesprawiedliwość oraz promuje wiele ważnych ale niestety niszowych idei. Wspiera fotograficznie różne oddolne inicjatywy z zakresu: praw ludzi, praw zwierząt i promocji weganizmu, ochrony przyrody, antymilitaryzmu, antyfaszyzmu i feminizmu. Sympatyzuje różnym ruchom o charakterze anarchistycznym i strukturach oddolnych. Bliskie mu są idee nieposłuszeństw obywatelskich i akcji bezpośrednich. W wolnych chwilach od aktywizmu zajmuje się jogą oraz uważnymi formami pracy z ciałem i umysłem oraz uczę fotografii podczas warsztatów Sztuki Obecności.
Nominacja za:
“Zaangażowany fotograf, o wspaniałym wyczuciu, wielkiej wrażliwości i empatii, dobrym oku i poczuciu misji. Maciej angażuje się w sprawy socjalne i prawa kobiet, osób marginalizowanych, prawa uchodźców. Walczy też o prawa zwierząt. Nam towarzyszy od początku, dokumentując nasze działania, pokazując współczesną polską herstorię w Berlinie.”
***
Sławka Walczewska
Polnische Frauenrechtlerin und Sozialaktivistin, Philosophin, Publizistin, Essayistin, Übersetzerin, Herausgeberin. Hochschulabschluss in Philosophie (1985) an der Jagiellonen-Universität in Kraków. Zwischen 1986 und 1990 war sie Doktorandin am Institut für Philosophie der Jagiellonen-Universität. In den Jahren 1992-1997 promovierte sie an der Fakultät für Sozialwissenschaften am Institut für Philosophie und Soziologie der Polnischen Akademie der Wissenschaften in Warschau, wo sie ihre Dissertation Damen, Ritter und Feministinnen verteidigte. Der emanzipatorische Diskurs der Frauen in Polen.
Sie war Stipendiatin an der Universität Freiburg (1985), an der Universität Bonn (1993) und am Institut für Humanwissenschaften in Wien (1995).
Sie lehrte Gender Studies an der Universität Warschau (1997), der Jagiellonen-Universität (2001) und der Feministischen Akademie eFKi (2002-2004). Sie war Herausgeberin der feministischen Zeitschrift Full Voice (1993-1997). Sie ist Mitglied des Redaktionsausschusses der feministischen Zeitschrift Zadra (seit 1999). Sie hat in den Zeitschriften veröffentlicht: “Brulion”, “Pełnym Głosem”, “Zadra”, “Nowe Książki”, “Pogranicza”, “Lamus”, “Nowa Europa Wschodnia”, “Dialog”, “Tygodnik Powszechny” und in Sammelwerken. Seit Mitte der 1980er Jahre in der feministischen Bewegung aktiv. Organisatorin der jährlichen Feministischen Märsche in Krakau (von 1987 bis 1995). Mitbegründerin der eFKa Women’s Foundation (1991) und deren Mitvorsitzende. Im Rahmen von eFKa koordinierte sie u.a. das Projekt Feministische Akademie, Frauenwahlen und Frauen im Parlament. Gründungsmitglied des Ost-West-Frauennetzwerks (NEWW, 1991) und der Polnischen Feministischen Vereinigung (1991-1994). Mitglied des Verwaltungsrats mehrerer Organisationen, darunter: Zentrum für die Rechte der Frau, Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, LGBT-Stiftung, Stiftung Kultur für Toleranz.
Nominiert für:
“Für den langjährigen Einsatz für Frauenrechte in Polen und Deutschland, für die Zusammenführung polnischer und deutscher Künstlerinnen und Aktivistinnen in gemeinsamen Projekten und für die unermüdliche Leitung der Stiftung EfKa (Krakau). Für ihre außergewöhnliche Stärke, ihr Lächeln, ihre positive Lebenseinstellung in diesen schwierigen Zeiten, für ihre großartigen Texte und Bücher und für ihre polnisch-deutsche Zusammenarbeit – zum Beispiel für den Workshop für polnische und deutsche Künstler:innen/Aktivist:innen, den sie 2021 in Berlin (in Begine) organisierte. Es war ein inhaltsreiches und emotionales Erlebnis, bei dem sich Menschen aus beiden Ländern nicht nur kennenlernen, sondern auch viel voneinander lernen konnten.”
Sławomira Walczewska, polska działaczka feministyczna i społeczna, filozofka, publicystka, eseistka, tłumaczka, redaktorka. Absolwentka filozofii (1985) Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W latach 1986–1990 była doktorantką w Instytucie Filozofii UJ. W latach 1992–1997 odbyła studia doktorskie w Szkole Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Socjologii PAN w Warszawie, gdzie obroniła pracę Damy, rycerze i feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce.
Była stypendystką na Uniwersytecie we Fryburgu (1985), Uniwersytecie w Bonn (1993) oraz w Instytucie Nauk o Człowieku w Wiedniu (1995).
Prowadziła zajęcia w ramach gender studies na Uniwersytecie Warszawskim (1997), Uniwersytecie Jagiellońskim (2001) oraz w Akademii Feministycznej eFKi (2002–2004). Była redaktorką pisma feministycznego “Pełnym Głosem” (1993–1997). Jest członkinią redakcji pisma feministycznego Zadra (od 1999). Publikowała w czasopismach: “Brulion”, “Pełnym Głosem”, “Zadra”, “Nowe Książki”, “Pogranicza”, “Lamus”, “Nowa Europa Wschodnia”, “Dialog”, “Tygodnik Powszechny” oraz w pracach zbiorowych. Uczestniczka ruchu feministycznego od połowy lat 80. XX w. Organizatorka corocznych Feministycznych Sesji Marcowych w Krakowie (od 1987 do 1995). Współzałożycielka Fundacji Kobiecej eFKa (w 1991 r.) i jej współprzewodnicząca. W ramach eFKi koordynowała m.in. projekt Akademia Feministyczna, Wybory Kobiet, Polki w Sejmie. Członkini założycielka Sieci Kobiet Wschód-Zachód (NEWW, 1991) i Polskiego Stowarzyszenia Feministycznego (1991–1994). Członkini rad kilku organizacji, w tym: Centrum Praw Kobiet, Pracowni na rzecz Wszystkich Istot, Fundacji LGBT, Fundacji Kultura dla Tolerancji.
Nominacja za:
“Wieloletnie działania na rzecz praw kobiet w Polsce i Niemczech, za łączenie polskich i niemieckich artystek i aktywistek we wspólnych projektach oraz za niestrudzone prowadzenie Fundacji EfKa (Kraków). Za niezwykłą siłę, uśmiech, pozytywne nastawienie do życia w tych trudnych czasach, za świetne teksty i książki oraz za współpracę polsko-niemiecką – np. warsztat dla polskich i niemieckich artystek / aktywistek, który zorganizowała w Berlinie w 2021 roku (w Begine). To było pełne treści i emocji przeżycie, gdzie osoby z obu krajów mogły się nie tyle poznać ale i wiele od siebie wzajemnie nauczyć.”
***
Ewa Wanat
Nominiert für:
“dafür, dass sie in ihren Kolumnen und sozialen Medien anspricht, was polnische Frauen in Deutschland für Polen tun”.
Nominacja za:
“Poruszanie w swoich felietonach i social mediach tego, co Polki w Niemczech robią dla Polski.”
***
Christine Ziegler
Deutsche Aktivistin. Nahm vor 40 Jahren an Besetzung der Regenbogenfabrik teil. Seitdem ist sie der Idee der Gemeinschft-Sein und Solidarität treu geblieben, auch wenn sie nicht die ganzen 40 Jahre in der Fabrik wohnte und sich ab und zu eine Auszeit gönnte. Sie ist jetzt, schon seit Jahren, ist Kulturprogrammverantwortliche in der Regenbogenfabrik. „Seit 63 Jahren gehe ich durch die Welt und seit über 40 Jahren ist mein Ankerplatz das Kinder-, Kultur- und Nachbarschaftszentrum Regenbogenfabrik. In einem Leben daneben war ich auch mal Orthopädiemechanikerin und Studentin am Otto-Suhr-Institut an der FU. So kann ich mich Politologin nennen. In meinem Wohnhaus war ich lange Jahre in der baulichen Selbsthilfe engagiert und seit 1996 bin ich in Verwaltung und im Kulturmanagement der Regenbogenfabrik beschäftigt, inzwischen wieder ehrenamtlich. Meine Brötchen verdiene ich mit der Arbeit in der Stiftung Menschenwürde und Arbeitswelt. In den 90er Jahren hatte ich das Privileg, für drei Jahre ein deutsch-polnisches Begegnungsprojekt der Regenbogenfabrik auf den Weg zu bringen. Und so kam ich auch mit der Städtepartnerschaft Kreuzbergs mit Stettin in Kontakt. Auch wenn ich da nicht mehr aktiv bin, kann ich doch glücklich sagen, dass ganz viel Neues und Gutes für mich daraus hervorgegangen ist. Ausdrücklich feministisch bin ich nicht aktiv. Doch bin ich davon überzeugt, dass den Frauen die Hälfte des Himmels gehört und dass die Welt der Menschen immer nur unzulänglich organisiert sein kann, wenn die Teilhabe aller nicht gesichert ist. So bin ich davon überzeugt, dass Basisdemokratie und Selbstorganisierung besser sind als Hierarchie, es notwendig ist, Achtsamkeit zu lernen gegenüber Menschen und Pflanzen und Tieren. Entwicklung hört nie auf.”
Nominiert für:
“Sie ist treue Begleiterin aller polnischen Probleme seit mehr als 30 Jahren; stand für Versohnung (obwohl wir heutzutage es nicht mehr wissen, dass es Mal notwendig war dafür zu kämpfen), Partnerschaft, Freundschaft, Verständigung und Zusammenarbeit. Hat uns, die polnischen Kulturschaffenden IMMER unterstützt, in unseren Freuden und Problemen.
Engagierte sich für polnische Kultur, Jugendproblematik, Frauenkampf. Wenn Nor am Mann war, stand sie für uns auf den Demos oder kolportierte die Flugblätter, wenn alles harmonisch lief, war sie dafür, dass man in der Regenbogenfabtik immer eine Möglichkeit schaffen könnte, dass wir dort Workshops, Ausstellung, Podiumdiskussionen, Konzerte, Kulturabende und Kochevents organisieren. Sehr oft greifte sie in die eigene Tasche, um unsere Projekte finanziell zu unterstützen. Sie ist eine stille und treuste Freundin, die sich NIE in die erste Reihe drängt, obwohl ihr gerade dort der Platz gebührt. Sie ist eine liebste Schwester, in den Frieden und im Krieg.”
Christine Ziegler: Niemiecka aktywistka. Uczestniczyła w zajmowaniu Regenbogenfabrik (Tęczowa Fabryka) 40 lat temu. Od tego czasu pozostała wierna idei wspólnoty i solidarności, mimo że nie mieszkała w Fabryce przez całe 40 lat i od czasu do czasu robiła sobie wolne. Obecnie, od lat, jest pracowniczką ds. programów kulturalnych w Regenbogenfabrik. “Od 63 lat przemierzam świat, a od ponad 40 lat moim miejscem zakotwiczenia jest centrum dziecięce, kulturalne i sąsiedzkie Regenbogenfabrik. W życiu poza tym byłam też kiedyś mechaniczką ortopedyczną i studentką Instytutu Otto Suhr na FU. Mogę więc nazywać się politolożką. Przez wiele lat zajmowałam się budową samopomocy w moim domu, a od 1996 roku pracuję w administracji i zarządzaniu kulturą w Regenbogenfabrik, teraz znowu na zasadzie wolontariatu. Zarabiam na chleb i masło pracując w Fundacji Godność Człowieka i Świat Pracy. W latach 90. miałam zaszczyt przez trzy lata inicjować projekt spotkań polsko-niemieckich w Regenbogenfabrik. I tak właśnie zetknęłam się z partnerstwa dzielnicy Kreuzberg ze Szczecinem . Mimo że nie jestem już tam aktywna, mogę z radością powiedzieć, że wyszło z tego dla mnie wiele nowych i dobrych rzeczy. Nie jestem jednoznacznie feministką. Jestem jednak przekonana, że połowa nieba należy do kobiet i że świat ludzki może być tylko wtedy nieodpowiednio zorganizowany, jeśli nie zapewni się udziału wszystkim. Jestem więc przekonana, że demokracja oddolna i samoorganizacja są lepsze od hierarchii, trzeba nauczyć się mindfulness wobec ludzi i roślin oraz zwierząt. Rozwój nigdy się nie kończy.”
Nominacja za:
“Od ponad 30 lat jest wierną towarzyszką wszystkich polskich spraw i problemów; stała na straży pojednania (choć dziś już nie pamiętamy, że trzeba było o nie walczyć), partnerstwa, przyjaźni, zrozumienia i współpracy. ZAWSZE wspierała nas, pracownice i pracowników kultury polskiej, w naszych radościach i problemach.
Zaangażowana w kulturę polską, sprawy młodzieży, walkę kobiet. Gdy tylko pojawiał się jakiś problem, stawała w naszej obronie na demonstracjach lub rozdawała ulotki, a gdy wszystko szło dobrze, zawsze była za stworzeniem nam możliwości organizowania w Regenbogenfabrik warsztatów, wystaw, paneli dyskusyjnych, koncertów, wieczorów kulturalnych i imprez kulinarnych. Bardzo często sięgała do własnej kieszeni, aby wesprzeć finansowo nasze projekty. Jest cichą i lojalną przyjaciółką, która NIGDY nie pcha się do pierwszego rzędu, mimo że właśnie na to zasługuje. Jest najdroższą siostrą, w pokoju i na wojnie.”